ခေါင်းစဉ်များ

ဖျားနာလျှင် ကိုယ်ခန္ဓာအားနည်းစေသည်။ လျင်မြန်စွာ ပြန်နေကောင်းလာစေရန် ပြုစုရန် လိုအပ်သည်။

လူနာအား ပြုစုပေးခြင်းသည် အလွန်အရေးကြီးသည်။

လူနာအား သက်တောင့်သက်သာရှိစေခြင်း

လူနာအား ဆိတ်ငြိမ်၍၊ လေကောင်းလေသန့်ရရှိပြီး၊ အလင်းရောင်ကောင်းစွာရရှိသော နေရာတွင်ထားရမည်။ ပူလွန်း၊ အေးလွန်းခြင်း မရှိစေရ။ ရာသီဥတုအေးစက်ပြီး၊ လူနာက ချမ်းတုန်နေလျှင် နွေးထွေးအောင် စောင်ချုံပေးရမည်။ သို့သော် ရာသီဥတုပူအိုက်၍သော်၎င်း၊ ကိုယ်ပူနေလျှင်သော်၎င်း မည်သည့်အရာမျှ မချုံပေးရပါ။

အရည်

လူနာတိုင်း၊ အထူးသဖြင့် ကိုယ်ပူလျှင်သော်၎င်း၊ ဝမ်းလျှောလျှင်သော်၎င်း ထိုသူကို အရည်များများ သောက်စေရမည်။ ရေကျက်အေး၊ လ္ဘက်ရည်ကြမ်း၊ ဖျော်ရည်၊ စွပ်ပြုတ်ရည် စသည့် အရည်များ သောက်နိုင်သည်။

တစ်ကိုယ်ရည် သန့်ရှင်းမှု

လူနာ တစ်ယောက် သန့်သန့်ရှင်းရှင်းရှိနေစေရန် အရေးကြီးသည်။ နေ့တိုင်း ရေချိုးသင့်သည်။ အိပ်ရာမှ မထနိုင်ပါက၊ ရေပတ်တိုက်ပေးရမည်။ လူနာ၏ အဝတ်အစားများ၊ အိပ်ရာခင်းနှင့် စောင်များလည်း သန့်သန့်ရှင်းရှင်းရှိရမည်။ အိပ်ရာပေါ် အစားအစာများ မဖိတ်စင်အောင်လည်း ဂရုပြုပါ။

အစာအာဟာရ

လူနာဗိုက်ဆာလျှင် စားပါစေ။ ပုံမှန်အစားအစာများ ကျွေးလျှင်လုံလောက်သည်။ အထူးချက်ပြုတ်စရာ မလိုပါ။ လူနာတိုင်း ရေများများသောက်သင့်ပြီး၊ အာဟာရရှိသော အစာများ စားရန်လိုအပ်သည်။ အားမရှိလျှင် အာဟာရမျှတသော အစားအစာများ လူနာစားနိုင်သလောက် အကြိမ်များများ ကျွေးပေးပါ။ လိုအပ်ပါက အစာများကို ကြိတ်၍သော်၎င်း၊ စွပ်ပြုတ်လုပ်၍သော်၎င်း၊ အရည်ဖျော်၍သော်၎င်း ပြင်ဆင်ပေးပါ။ အားအင်ဖြစ်စေသောအစာများဖြစ်သည့် ဆန်ပြုတ်၊ ဂျုံ၊ အာလူး၊ ပြောင်း တို့ကို များများကျွေးရမည်။ သကြား၊ ပဲဆီ၊ နှမ်းဆီအနည်းငယ်ထည့်ကျွေးနိုင်သည်။ ခံတွင်းပျက်ပါက အချိုရည်များများ တိုက်ပါ။ အောက်ပါဝေဒနာ ခံစားနေရသော လူနာများအတွက် အထူးအစာများကျွေးပေးရမည်။

• သွေးအားနည်းခြင်း
• အစာအိမ်အနာ
• အူအတက်ရောင်ခြင်း၊ အူပိတ်ခြင်း၊ ရုတ်တရက်ဗိုက်နာခြင်း (အစာ လုံးဝမစားရပါ။)
• သွေးချို၊ ဆီးချို
• နှလုံးရောဂါ
• သည်းခြေရောဂါ
• သွေးတိုးရောဂါ

လူနာ(အပြင်းဖျားသူ)အား အထူးပြုစုခြင်း

အရည်

လူနာ(အပြင်းဖျားသူ)တစ်ယောက်အတွက် ရေဓာတ်လုံလောက်စွာ ရရှိရန် အလွန်အရေးကြီးသည်။ အနည်းငယ်သာသောက်နိုင်ပါက နည်းနည်းနှင့် မကြာခဏတိုက်ပေးပါ။ မျိုချရန်ခက်ခဲသူများကို ၅ မိနစ်လျှင်တစ်ကြိမ် အာဆွတ်ပေးပါ။ တစ်နေ့တာ အရည်မည်မျှဝင်သည်ကို နေ့တိုင်းမှတ်သားရမည်။ လူကြီးတစ်ဦးလျှင် နေ့စဉ်ရေ နှစ်လီတာ (ရေသန့်ဘူး နှစ်လုံး)နှင့်အထက် သောက်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဆီး တစ်ခါသွားလျှင် တစ်ခွက် (၂၄၀ စီစီ)၊ ၃၄ ခါသွားရမည်။ ရေသောက်နည်းလျှင်သော်၎င်း၊ ဆီးအသွားနည်းလျှင် သော်၎င်း (သို့မဟုတ်) ရေဓာတ်ခမ်းခြောက်ခြင်း လက္ခဏာများ ပေါ်လာလျှင်သော်၎င်း၊ ရေများများသောက်စေရမည်။ အာဟာရရည် nutritious liquids (ဆားခတ်ထားသော ရေ) သောက်သင့်သည်။ ဓာတ်ဆားဖျော်ရည် (Dehydration Drink) လည်းသောက်နိုင်သည်။ အရည်လည်း မသောက်နိုင်၊ ရေဓာတ်ခမ်းခြောက်ခြင်း လက္ခဏာ များလည်းပေါ်လာပါက အကြောဆေးရည်သွင်းရန် လိုအပ်သည်။ သို့သော် လူနာက နည်းနည်းနှင့် အကြိမ်များများ စုပ်သောက်နိုင်ပါက အကြောဆေးရည်သွင်းဖို့ မလိုပါ။

အစာ

အဖတ်မစားနိုင်သောလူနာများကို စွတ်ပြုတ်ရည်၊ နွားနို့၊ သစ်သီးဖျော်ရည်၊ ကြက်စွတ်ပြုတ်ရည်နှင့် အခြား အာဟာရဖြစ်စေသော အခြားအရည်တစ်မျိုးမျိုးကို တိုက်ရမည်။ ဆန်ပြုတ်၊ ပြောင်းဖူးမှုန့်ပြုတ် (porridge of cornmeal, oatmeal) တို့ကိုလည်း တိုက်နိုင်သည်။ ကိုယ်ခန္ဓာကြီးထွားစေသော အစာ (bodybuilding foods; protein) တို့နှင့်လည်း ရောနှောနိုင်ပါက ပိုကောင်းသည်။ ကြက်ဥ၊ ပဲ၊ အသားနုတ်နုတ်စင်း၊ ငါးနှင့် ကြက်သားတို့နှင့် ရောချက်နိုင်သည်။ အစာသိပ်မစားနိုင်ပါက နည်းနည်းနှင့် အကြိမ်များများကျွေးရမည်။

သန့်ရှင်းမှု

လူနာအား သန့်သန့်ရှင်းရှင်းရှိစေခြင်းကလည်း အလွန်အရေးကြီးသည်။ ရေနွေးနှင့် နေ့စဉ် ချိုးပေးရမည်။ အိပ်ယာခင်းများ ညစ်ပေပါက လဲလှယ်ပေးရမည်။ သွေးပေနေသော အဝတ်အစားများ၊ အိပ်ရာခင်းများနှင့် ကူးစက်ရောဂါရှိသည့်လူနာ၏ မျက်နှာသုတ်ပုဝါများကို သတိထားကိုင်တွယ်ရမည်။ ရောဂါပိုးများသေအောင် ဆပ်ပြာရည်နှင့် ပြုတ်လျှော်ရမည်။ ကလိုရင်းအမှုန့် (Chlorine Bleach) ထည့်လျှော်နိုင်သည်။

အိပ်သည့် အနေအထား ပြောင်းပေးခြင်း

အားနည်း၍ မိမိဖာသာ အိပ်သည့် အနေအထား မပြောင်းနိုင်သောလူနာများကို အိပ်သည့် အနေအထားပြောင်းနိုင်အောင် ကူညီပေးရမည်။ အိပ်ရာပူနာ (bed sore) မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးခြင်းဖြစ်သည်။

နာတာရှည် အိပ်ရာထဲလဲနေသော ကလေးငယ်ကို မကြာမကြာ ချီ၍ အမေပေါင်ပေါ်တွင် နေပါစေ။

အိပ်သည့် အနေအထား မကြာခဏပြောင်းပေးခြင်းသည် အဆုပ်ရောင်ခြင်းကို ကာကွယ်ရာလည်း ရောက်သည်။ အားအင်ချိနဲ့၍ အိပ်ရာထဲ လဲနေသူများတွင် အဆုပ်ရောင်ရောဂါ အဖြစ်များသည်။ အဖျားတက်ခြင်း၊ ချောင်းစဆိုးလာခြင်း၊ အသက်ရှုမြန်လာခြင်း၊ အသက်ရှုတိမ်လာခြင်း (shallow breath) တို့သည် အဆုပ်ရောင်ခြင်း၏ လက္ခဏာများဖြစ်သည်။

စောင့်ကြည့်ရမည့် အရေးကြီးလက္ခဏာများ

လူနာအခြေအနေ ကောင်းလာခြင်း၊ ဆိုးသွားခြင်းတို့ကို သိရှိနိုင်ရန် အမြဲသတိထားကြည့်ရမည်။ အောက်ပါ အရေးကြီးလက္ခဏာများ (vital sign) ကို နေ့စဉ်မှတ်သားရမည်။